Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wspomnienia Profesor Stanisławy Stokłosowej

"Pani Profesor Stanisława Stokłosowa związana była nieprzerwanie od 1949 do 1997 roku z Uniwersytetem Jagiellońskim. Tu ukończyła studia biologiczne na ówczesnym Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym (z którego w przyszłości powstał Wydział Biologii i Nauk o Ziemi), w 1962 roku uzyskała stopień doktora nauk przyrodniczych, w 1972 r. doktora habilitowanego, w 1974 r. została docentem, a w 1980 r. profesorem. Pracując w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Instytutu Zoologii UJ utworzyła w 1962 roku Pracownię Endokrynologii i Hodowli Tkanek, którą kierowała przez ponad 35 lat.

Głównym nurtem zainteresowań Profesor Stokłosowej były badania fizjologii i endokrynologii jajnika. Od początku kariery naukowej miała jasno sprecyzowane zainteresowania naukowe, prowadziła badania na modelu izolowanych komórek jajnika w mono- i kokulturach. Swoje umiejętności konsekwentnie doskonaliła na stażach w kraju m. in. w Instytucie Onkologii w Warszawie i za granicą. W latach 70. pracując na Uniwersytecie Illinois w Urbanie-Champaign w Stanach Zjednoczonych,
opanowała metody radioimmunologicznego oznaczania hormonów steroidowych i rozpoczęła ich wdrażanie w macierzystej pracowni. Przez wiele lat kierowała Polsko-Amerykańską Umową finansowaną przez National Institutes of Health i licznymi projektami badawczymi. Poważnie rozwinęła współpracę naukową z ośrodkami w kraju, m.in. z Instytutem Fizjologii Zwierząt Akademii Rolniczo-Technicznej (obecnie Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim) i Instytutem Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, z Instytutem Fizjologii PAN w Jabłonnie, a w Krakowie, z Katedrą Fizjologii Zwierząt ówczesnej Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytetem Rolniczym im. Hugona Kołłątaja) i Instytutem Zootechniki w Balicach. 

Za granicą owocnie współpracowała z Instytutem Genetyki Molekularnej Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, Uhrineves i Libechovie, Instytutem Leków w Jilovem koło Pragi, Zakładem Biochemii Steroidów w Glasgow oraz Instytutem Badania Hormonów i Płodności w Hamburgu. Była często zapraszana do wygłaszania wykładów podczas zagranicznych seminariów naukowych. Zdobyte doświadczenia i udział w realizacji wielu projektów naukowych pozwoliły Profesor Stanisławie Stokłosowej na odpowiednie wyposażenie stworzonej przez nią Pracowni Hodowli Tkanek. Warto zaznaczyć, że to właśnie Pani Profesor, w oparciu o model hodowanych in vitro komórek gonadalnych, rozwinęła w Polsce nową dziedzinę badań - endokrynologię rozrodu, a pracownia przez Nią kierowana była wówczas jedyną w Polsce i jedną z nielicznych na świecie, gdzie prowadzono hodowle pierwotne komórek steroidogennych.
 
Dorobek naukowy Pani Profesor obejmuje ponad 100 oryginalnych prac naukowych, artykuły przeglądowe, monografie, liczne rozdziały w polskich i anglojęzycznych wydawnictwach oraz - podręcznik Hodowla komórek i tkanek wydany przez PWN. Do najważniejszych osiągnięć naukowych Pani Profesor Stanisławy Stokłosowej należy zaliczyć: zaadaptowanie do badań in vitro komórek gonad ssaków, ptaków i ryb oraz badanie interakcji komórkowych w jajnikach, wyizolowanie i prowadzenie jednych z pierwszych w świecie hodowli komórek osłonki wewnętrznej pęcherzyków jajnikowych oraz wykazanie po raz pierwszy stymulującego wpływu prolaktyny na steroidogenezę tych komórek, określenie dynamiki jajnikowych steroidów ssaków i roli timingu, określenie aktywności hormonalnej pęcherzyków izolowanych z jajników zwierząt o rozrodzie sezonowym, wykazanie dymorfizmu płciowego w tkankach skóry pstrąga oraz określenie dynamiki hormonów steroidowych w cyklu rocznym ryb.
 
Profesor Stokłosowej była promotorem 52 prac magisterskich i 8 doktorskich, pod jej kierunkiem 5 współpracowników uzyskało stopień doktora habilitowanego. W latach 80. pełniła funkcję Kierownika Środowiskowego Studium Doktoranckiego przy Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz funkcję wicedyrektora ds. dydaktycznych w macierzystym Instytucie. Przez wiele lat była członkiem Komitetu Biologii Rozrodu przy Wydziale V PAN. W dowód uznania Profesor Stanisława Stokłosowa została wyróżniona w 1995 roku tytułem Honorowego Członka PTHC, a w 1997 tytułem Honorowego Członka ETCS. Jej osiągnięcia naukowe, aktywność organizacyjna i pozycja jako twórcy polskiej szkoły endokrynologii rozrodu zwierząt stały się podstawą do wyróżnienia w 1996 roku „Laurem Jagiellońskim” przez JM Rektora
Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

Pani Profesor Stanisława Stokłosowa odeszła miesiąc temu, 20 października 2019 roku i pochowana została w rodzinnych Dobczycach". 

(wspomnienie autorstwa prof. Barbary Bilińskiej, IZiBB UJ)

Zobacz video galerię

Pamięć Uniwersytetu: Profesor Stanisława Stokłosowa, in memoriam